LINUX REDHAT =  BURHAN FENERCİ..NET

Red Hat Linux Kurulumu

Bu bölümde Red Hat Linux dağıtımının kurulumu anlatılacak ve kurulum örnek şekillerle desteklenecektir. Kurulumun bazı aşamalarında ekran görüntüleri yer almamaktadır, bu durum kurulum disketleri ile çalışırken ekran görüntülerinin kaydedilememesindendir. Ancak bilgisayar başında geçireceğiniz her kurulum aşamasında kitaptaki bilgiler gayet açıklayıcı ve yol gösterici olacaktır.

Ön hazırlıklar

Kuruluma başlamadan önce birtakım ön hazırlıklardan geçmeniz gerekiyor. Bunlardan kısaca söz edelim.

Genel bilgisayar bilgisi

  • Daha önce, önsözde de belirttiğimiz gibi bilgisayarlar hakkında detaylı olmasa da bazı ön bilgilere sahip olmalısınız. Özellikle bilgisayarın sabit diskinin büyüklüğü (Mb cinsinden), türü (IDE, SCSI), hafıza (Mb cinsinden), CDROM (varsa, IDE veya SCSI olmayan CD sürücülerin modeli) ve farenin tipi bilinmelidir. Bunları bilgisayarı satın aldığınız yerden öğrenebilirsiniz.
  • Video kartının özelliklerinden ve monitörünüzün tipinden haberdar olmalısınız. Özellikle monitörün hangi ekran çözünürlüğünü destekleyebildiğini öğrenin.

Ag bilgisi

Eğer bir ağa bağlı iseniz ağ özelliklerini ve ağa bağlanabilmek için gerekli bilgileri sistem yöneticinizden öğrenin. Red Hat kurulumu için bir ağa bağlı olmak zorunda değilsiniz. Aşağıda yazılanlar, bilgisayarınızı Internet'e ethernet kartı yardımıyla bağlamak için gerekli bilgileri içerir. Eğer telefon hattı üzerinden Internet bağlantısı planlıyorsanız aşağıdakilerin hepsi işinize yaramayabilir.

  • Makinanızın IP adresi : 144.122.72.14 benzeri 4 adet birbirinden nokta karakteriyle ayrılmış rakamlardan oluşmalıdır.
  • Ağ maskesi : Yine IP adresine benzer şekildedir, genellikle 255.255.255.0 gibi bir rakamdır.
  • Arayüz (gateway) adresi : Bilgisayarınızın dış dünyaya açılan kapısı
  • Alan adı sunucusu (DNS) IP adresi : Makine adından IP adresini bulmak için kullanılır.
  • Alan adı (domain name), örnek olarak gelecek.com.tr
  • Makine adı (host name), örnek olarak penguen.gelecek.com.tr

Disk alanı

Sabit diskin hangi alanını Linux için ayıracağınıza şimdiden karar verin. En azından iki disk alanını Linux için kullanmanız gerekecektir. Bu disk alanlarından bir tanesi takas alanı (swap space) için ayrılacaktır.

Yeni bir diskiniz varsa ya da eski sisteminizden zaten kurtulmayı planlıyorsanız sorun yok, ancak boş ve Linux için ayrılmayı bekleyen bir disk alanınız yok ise bazı DOS yazılımları yardımıyla yeni disk bölümleri yaratmalısınız. Bunun için fips ve defrag ikilisi gayet ideal ve uzun yıllar boyu denenmiş programlardır. Yapılması gerekenler kabaca,

  • Önce bölmek istediğiniz yer için diskinizde yeteri kadar alan bulunup bulunmadığını kontrol edin.
  • Windows'un disk defrag yazılımı ile disk üzerindeki verilerin tamamını tek bir bölgede toplayın. Böylece kalan yeri bölebilirsiniz.
  • fips ile kalan bölgeyi ikiye bölün.
  • Gerekiyorsa bu işlemi tekrarlayın.

CD-ROM'dan kurulum

Elinizdeki CD, Red Hat'in ticari olmayan sürümünü içermektedir. Ticari olan sürümünde kitapla verilen CD'ye ek olarak ücretli satılan yazılım paketleri (Red Baron ve Metro-X gibi) vardır. Red Hat Linux'un en kolay kurulum yöntemi CD'dendir. Ancak CD'nin bulunamadığı zamanlarda da Red Hat'i bir FTP adresinden, sabit diskten veya NFS sunucudan kurabilirsiniz. Bu kitapçıkta sadece CD'den kurulum yöntemi anlatılacaktır.

Disk bilgileri

Kurulum yöntemini (bizim metodumuz CD'den olacaktır) ve ne kadar yeri Linux için açmanız gerektiğini şimdiden biliyor olmalısınız. Disk sıkıntınız varsa ve deneme amaçlı kuracaksanız 300Mb, diğer durumlarda en az 600Mb yer ayırmanız tavsiye edilir.

Kurulacak Sistemin Açılması

Öncelikle açılış disketlerini oluşturmalısınız. Bu disketler CDROM altında \images dizini altında bulunurlar. \dosutils dizinindeki rawrite.exe programını çalıştırarak \images\boot.img dosyasını bir diskete yazdırmanız gerekiyor. Temiz bir disketi A: sürücüsüne yerleştirin ve CD'nizi bilgisayara takın. Aşağıdaki işlemleri sırasıyla yapın.

  D:\dosutils> RAWRITE
  Enter disk image source file name: ..\IMAGES\BOOT.IMG
  Enter target diskette drive: A:
  Please insert a formatted diskette into drive A: and press -ENTER- :

Yukarıda sırasıyla hangi disket görüntüsünü (boot.img) ve bunu nereye (A: sürücüsü) yazdıracağımızı belirttik. Eğer bir PCMCIA kartınız varsa, yukarıdaki işlemlerin aynısını supp.img disket görüntüsü için de yapmalısınız. Kurulum aşamasında PCMCIA kartlarınız tanınacak ve ikinci disketi kullanacaksınız.

Diskete yazdırma işlemi bittiği zaman disketi yuvasından çıkartın ve bilgisayarı, disketten açılacak şekilde BIOS'tan ayarlayın.

Anakartınız ve BIOS destekliyorsa herhangi bir ek diskete gerek kalmadan kurulum yapabilirsiniz. Sadece Red Hat CD'sini yerine takmanız ve BIOS'tan açılış önceliğini CD'ye vermeniz gerekecektir.

Bilgisayarınız açılır açılmaz bir açılış ekranı ile karşılaşacaksınız.

Bu açılış ekranından itibaren yapabilecekleriniz,

  • Kurulum için değişik yöntemler belirlemek
  • Fonksiyon tuşlarını kullanarak değişik kurulum metodları hakkında bilgi almak

olabilir. Biz kuruluma başlayacağımız için verilen seçenklerin ilkini kullanıyor ve sadece ENTER tuşuna basıyoruz.

Linux, kurulum sırasında birden çok sanal ekran destekler. Her bir ekranı görebilmek için ALT tuşu ve bir klavye üzerinden 1-5 arasında bir tuşa basmalısınız. Sistem açıldığı anda 1. ekran (ALT-1) üzerinde olursunuz. Diğer ekranların her birinden (nadiren gerekse de) kurulum ve çekirdek mesajlarını görmek mümkün olur. Şimdi etkileşimli kuruluma başlayabiliriz.

İlk olarak bir hoşgeldiniz yazısı sizi karşılar. "Ok" diyerek bu bölümü geçin. Ardından kurulumda kullanılacak dil seçimine geleceksiniz.

Bu bölümde istediğiniz bir dili seçin.

Klavye tipi seçimi

Seçeceğiniz klavye tipi sistem daha sonra ilk defa açıldığı zaman öntanımlı olarak kurulacaktır, ve çalışmanıza bu klavye ile devam edeceksiniz.

Dilediğiniz bir tuş takımını seçerek ENTER tuşuna basın. Eğer seçtiğiniz tuş takımını beğenmezseniz sistemi kurduktan sonra /usr/sbin/kbdconfig programı yardımıyla değiştirebilirsiniz. Önerimiz bu bölümde "us" klavye seçmenizdir.

Kurulum yöntemi

Bu kitapçık ile birlikte bir Red Hat Linux CD'si verildiği için yöntemi "Local CD-ROM" olarak seçin ve "Ok" tuşuna basın. Kurulum programı hemen ardından sistemdeki CD sürücüyü tanımaya çalışacak, eğer başarısız olursa ne tür bir CD sürücüye sahip olduğunuzu soracaktır. Sistemde IDE/ATAPI CD varsa "IDE", SCSI CD var ise "SCSI" yanıtını verin. Eğer her iki tipte CD'niz yoksa "Diğer" seçeneğini işaretleyin.

CD sürücünüzü tanıttıktan sonra verilen CD'yi CD sürücüye yerleştirin ve "Ok" tuşuna basın. Red Hat, otomatik olarak CD'yi tanıyacaktır.

Kurulumun amacı

Daha önce kurulu Red Hat sürüm 2.0 ve üzeri sisteminiz var ise bunu güncellemeniz ya da Red Hat'i yeniden kurmanız mümkün.

Normal olarak ilk defa kurulum yapılacaksa "Install" seçeneğini işaretleyin.

Disk bölümlerinin yaratılması

Red Hat Linux, kurulum sınıfları ile daha kolay bir kurulum amaçlamıştır. Kurulum sınıflarında, kendi isteğinize göre bir işistasyonu ya da sunucu amaçlı Linux kurabilir, üçüncü seçenekte ise istediğiniz paketleri seçerek Özel bir sistem yaratabilirsiniz.

Burada dikkat etmeniz gereken bir durum vardır. Eğer sunucu (Server) seçimi yaparsanız, diskinizde yeralan tüm bölümler silinir ve sistem kendisi disk bölümlendirmesi yapar. Benzer şekilde işistasyonu (Workstation) kurulumu yaparsanız diskteki tüm Linux bölümleri silinir, diğer bölümler kalır.

"Custom" kurulum yaparsanız diskteki bölümleri silmek sizin seçiminize kalır.

SCSI yapılandırması

Sistemde SCSI sabit diskinizin olup olmadığını sorar. Eğer varsa "Yes"i işaretleyin. Bilgisayarınızdaki SCSI kartlar taranacak ve Linux uyumlu SCSI kartlar bulunarak kullanıcı uyarılacaktır. SCSI denetçiniz yok ise "No" diyerek bu bölümü geçebilirsiniz.

Disk ayarları

Kurulum programına Red Hat Linux'u nereye kuracağını belirtmemiz gerekecektir. Linux için ayırmanız gereken bir takas alanı olmalıdır. Daha önce söylediğimiz ölçülerde bir takas alanını diskte ayırmalısınız. Kısacası Linux için en az bir, takas alanı için bir disk alanına ihtiyacımız vardır. Takas alanını tanımlamadan Linux kurulmayacaktır.

Red Hat ile birlikte gelen iki tip disk bölümleyici vardır. Bunlardan birincisi tüm Linux dağıtımlarıyla gelen ve neredeyse standartlaşmış fdisk, diğeri de Red Hat firması tarafından geliştirilen ve nispeten daha kolay bir arayüze sahip olduğu söylenen Disk Druid. Eğer kullanım rahatlığı istiyorsanız Disk Druid'i seçebilirsiniz.

Disk Druid çalışması

Disk Druid, kullanıcı dostu bir disk bölümleme arayüzüdür. Linux, diskleri tanımlamak için DOS'tan farklı bir yapı kullanır. Örnek olarak,

  • Her IDE disk, /dev/hdX olarak tanımlanır. Birinci disk hda, ikinci disk hdb, üçüncü disk hdc ve dördüncü disk hdd adını alır.
  • Her SCSI disk /dev/sdX olarak tanımlanır. Birinci SCSI disk için /dev/sda, ikincisi için /dev/sdb kullanabilirsiniz.

Bunların yanında, her diskin bölümlerini de tanımlamak gerekir. Örnek olarak,

  • Birinci IDE diskin birinci bölümü /dev/hda1,
  • Üçüncü IDE diskin ikinci bölümü /dev/hdc2
  • Birinci SCSI diskin dördüncü bölümü /dev/sda4

olarak adlandırılır.

Disk Druid ekranının üst kısmında, halihazırda gösterimde olan diskin bölümlerini göreceksiniz (hda1, hda2, hdb3 gibi). Alt kısmında ise, makinanızdaki diskler hakkında bilgiler vardır (hda, hdb gibi)

Eğer kurulumdan önce disk alanı ayırmamışsanız, Disk Druid ana penceresinin altındaki tuşlar yardımıyla yeni disk bölümü eklemeniz gerekecektir. Aşağıda bu tuşlar ve kısa tanımları yeralıyor:

  • Add (Ekle): Yeni bir bölüm eklemek için kullanılır.
  • Edit (Değiştir): Bir disk bölümümün tipini değiştirmek için kullanılır.
  • Delete (Sil): Seçtiğiniz disk bölümünü siler.
  • Ok: Ekrandaki bölümlendirme tablosu bilgilerini sabit diske kaydeder ve çıkar.
  • Back (Geri): Diskte bölümlendirme yapmadan önce eski menülere geri dönmek için kullanılır.
  • F2 - NFS ekle : Bir ağ üzerinden paylaştırılan dizini sisteme eklemek için kullanılır.
  • F5 - Baştan : Yapılan tüm değişiklikler gözardı edilecek ve bölümlendirme tablosu eski şekline getirilecektir.

Disk Druid'in "Drive Summaries" bölümünde ise makina üzerindeki her diskin özelliklerini ayrı ayrı görebilirsiniz. Birden fazla diskiniz var ise Drive Summaries'e gelip aktif diski değiştirin. En üstteki "Current Disk Partitions" bilgilerinin değiştiğini görebilirsiniz.

  • Drive : Disk aygıtını gösterir.
  • Geom : Diskin boyut bilgilerini (silindir, kafa ve sektör) verir.
  • Total : Sabit diskin toplam alanını (Mb cinsinden) verir.
  • Used : Sabit diskin ne kadarlık bir kısmının disk bölümlerine ayrıldığını gösterir.
  • Free : Diskte ne kadar boş yer kaldığını gösterir.
  • Bar graph : Diskin ne kadarlık kısmının ayrılmış olduğunu bir bar grafik yardımıyla gösterir.

Disk Bölümleme

Red Hat Linux kurulabilmesi için diskinizde sadece bu iş için ayrılmış en az 150Mb temiz disk alanı bulunmalıdır. Ancak yeterli disk bölümünüz varsa 600Mb ve daha yukarı bir disk alanı tavsiye ediyoruz.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, diskte bir tanesi sistem için, diğeri de takas alanı için olmak üzere iki ayrı disk bölümü ayırmanız gerekecektir. Bu iki disk bölümü aynı disk üzerinde olmak zorunda değildir.

Tablonun üst kısmında hangi disk alanı, kurulacak olan Linux'un hangi bölümüne bağlanacağı, alt kısımda da diskin özellikleri yeralıyor. Biz sırasıyla önce /dev/sda1'i takas alanı olarak ayıracağız, ardından da 1000Mb'lık Linux bölümünü sistemin köküne (/) yerleştireceğiz. Başka disk alanlarına ihtiyaç duymadığımız için geri kalan disk alanını henüz tanımlamadık ve ileride işimize yarayacak şekilde saklıyoruz.

Ekranın altındaki "Edit" düğmesine tıklayın. Önce takas alanımızı belirlememiz gerekiyor. Ekrana şöyle bir görüntü gelecektir.

"Size" yerine, ne kadar disk bölümünü ayarlayacağınızı yazın. "Type" için Linux Swap verin. "Grow to fill disk?" seçeneğini işaretlemeniz halinde eğer diskte, bölümlendirmeden sonra boş alan kalmış ise bu alanlar takas alanı olarak tekrar kullanılacaktır.

Kendi diskiniz üzerinde denemeler yaparken birden fazla takas alanı belirleyebilirsiniz. Ancak her bir takas alanının büyüklüğü 127Mb'tan fazla olamaz. 16'dan fazla takas alanı yaratamazsınız.

Takas alanını tanımladıktan sonra ikinci işe geçiyoruz. Linux native bölümünü (/dev/sda2) kök (/) olarak tanımlamamız gerekiyor. Tekrar "Add"i seçin. Yukarıdaki işlemlerin aynısını uygulayın, bu sefer disk tipi için "Linux native", disk büyüklüğü için "1000" girin. Tabi ki 1000 yerine kendi diskinizin büyüklüğüne bağlı olarak istediğiniz bir rakamı vermekte serbestsiniz.

"Ok" tuşuna basarak önceki menüye (Şu anki disk bölümleri) dönebilir ve "Ok" diyerek sonraki menüye atlayabilirsiniz. Ek olarak, aşağıda NFS bölümünün eklenmesi ve fdisk ile örnek çalışma yapmak için fdisk komutları yeralıyor.

NFS bölümü eklemek

F2 tuşuna bastıktan sonra, aşağıdaki bilgileri karşınıza çıkacak menüye sırasıyla girin:

  • NFS sunucunuzun İnternet adresi (örnek olarak penguen.gelecek.com.tr)
  • Uzaktaki makinanın, NFS paylaşımına açık dizini (örnek olarak /public/nfs)
  • Paylaşılacak dizinin, yerel makinada nereye bağlanacağı (örnek olarak /usr/nfs)

Sabit disk üzerinde birden fazla Linux native disk alanı belirleyip, bunları ayrı ayrı /home, /usr gibi dizinlere yerleştirebilirsiniz. Ancak en kolay ve geçerli çözüm, bir Linux native, bir de Linux swap (takas) disk alanı tanımlamak ve Linux'u kurmaktır.

Etkin Takas Alanı

Bu menüde takas alanının aktifleştirilmesi gerekiyor. Daha önce bir takas alanı tanımladık, şimdi de alanının uygun bir şekilde formatlanması gereklidir. "Ok" tuşuna bastığınız zaman disk üzerindeki takas alanı biçimlendirilecektir (format).

Yukarıdaki menüde yeralan son seçenek ile dilerseniz diskinizde bulunması muhtemel hatalar önceden farkedilir. Bu kısımlar Linux kurulurken "bozuk" olarak işaretlenir ve üzerine bilgi yazılmaz.

Takas alanını biçimlendirdikten sonra sırada Linux'un kök bölümü için kullanılacak olan disk alanı var. Ekranda biçimlendirilecek bölümlerin bir listesini görmektesiniz.Eğer yeni bir bölüm yaratmışsanız, bu kısmın Linux'a ayrılabilmesi ve üzerine sistemin kurulabilmesi için biçimlendirilmesi gerekiyor. Ancak daha önce diskte bir Linux varsa ve bu kısmı biçimlendiriyorsanız önceden uyarıyoruz: Biçimlendirilen bölümlerde varolan tüm eski verileriniz yokolacaktır.

Kurulacak bileşenler

Sırada Red Hat ile kurulmasını istediğiniz paketleri seçmeye geldik. Buradaki paketlerin sayısının fazlalığı kafanızı karıştırabilir. Aşağıdakine benzer bir görüntü sizi karşılayacaktır.

Yukarıdaki örnekte kendi bilgisayarınıza koyacağınız bileşenleri boşluk tuşu yardımıyla seçmeniz gerekmektedir. Yanında * karakteri olan bileşenleri yaratan paketler hakkında daha ileride detaylı sorular sorulacak ve siz de her paketin kurulup kurulmayacağına karar vereceksiniz. Menüde yeralan sistem bileşenlerine ait bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz. Tüm paketleri seçmek isterseniz diskinizde en az 1200Mb'lık bir alan bulunmalıdır. "Select individual packages" tuşuna bastığınız zaman, Red Hat her bir bileşenin içindeki paketlerin kurulumuna kendisi karar vemeyecek ve seçimi size bırakacaktır.

  • Printer Support : Yazıcı desteği. Eğer bilgisayarınıza bir yazıcı bağlamayı düşünüyorsanız, veya bir ağ üzerindeki yazıcıyı kontrol etmek istiyorsanız seçmelisiniz.
  • X Window System : Windows'un ekran görüntüsüne benzer şekilde pencerelerle çalışmanızı sağlayan pencere denetleyici sistem. Linux'un bir metin arayüzü de bulunuyor, ancak en sık şekli X11 grafik arayüzü aracılığı iledir. Netscape, KDE gibi X ekranına ihtiyaç duyabilecek programlar için X Window sistemini eğer yeterli yeriniz varsa seçmenizi öneririm.
  • GNOME : GNOME pencere yöneticisi. Mutlaka alın.
  • KDE : GNOME benzeri, X Window altında kullanabileceğiniz bir diğer pencere yöneticisi. KDE'yi kaçırmamanızı öneririz.
  • Mail/WWW/NewsTools : Burada e-posta alıp göndermek, web sayfalarına ve haber öbeklerine bağlanmak için tin, elm, mutt, mh, pine gibi programlar bulunur.
  • DOS/Windows Connectivity : DOS ve Windows makinalarıyla dosya ve yazıcı alış-verişi yapmak istiyorsanız bu şıkkı seçmelisiniz.
  • File Managers : vi, pico, jed ve joe gibi programları içerir. Bu programları DOS'taki edit komutuna benzetebilirsiniz. Her programın kendine ait avantajı ve güçlü olduğu yanlar vardır.
  • Graphics Manipulation : Electric Fences, xv, Image Magick, gimp gibi görüntü dosyaları üzerinde işlem yapan programların bulunduğu bileşendir. Özellikle gimp'i almayı unutmayın.
  • X Games : X Window penceresi altında çalışabilecek programlar burada bulunur.
  • Console Games : Grafik ekrana ihtiyaç duymayan oyun programları (bsd-games) burada yeralır.
  • X Multimedia Support : Çeşitli oyunlar, ses kartı ve CD sürücü uygulamaları ile animasyon programları içerir.
  • Print Server : Linux'u bir yazıcı sunucu olarak kullanmayı düşünüyor ve bir ağa konuşlandırılmış makinaların Linux üzerinde yazıcı servisi almasını istiyorsanız bu şıkkı seçmelisiniz.
  • Networked Workstation : Sistem yöneticisine yönelik, özellikle ağ servislerini kapsayan tüm programları içerir.
  • Dialup Workstation : Linux'u uzaktan bağlantı yapabileceğiniz bir çevirmeli ağ sunucusuna dönüştürür.
  • News Server : inn gibi programları kullanarak Linux'u haber öbeği sunucusu olarak çalıştırabilirsiniz.
  • NFS Server : NFS (Network File System) aracılığı yardımıyla ağ üzerindeki diğer makinalar Linux'un disk ve CD sürücüsüne erişme imkanı bulabilirler.
  • SMB (Samba) Connectivity : SMB paketi, NFS'e benzer şekilde bu defa Windows, WfW ve NT benzeri makinaların Linux ile disk ve yazıcı paylaşımı yapmasını sağlar.
  • IPX/Netware(tm) Connectivity : Linux, Novell Netware makinaların kullandığı IPX protokolünü konuşabilir, hatta ağ üzerindeki diğer makinalar Novell Netware sunucusu olarak görev yapabilir.
  • Anonymous FTP/Gopher Server : Linux'un FTP ve Gopher sunucusu olarak görev yapabilmesi için bu şıkkı seçiniz. Gopher artık önemini yitirmiş, ftp ve web'e oranla kullanım olanakları kısıtlı bir İnternet servisidir.
  • Web Server : Linux'un web sunucu olarak görev yapması için gereken paketleri içerir. Yaygın bir kullanım alanı bulunan Apache sunucusu bu kısımdadır.
  • DNS Name Server : Bir alanı (domain) kontrol edecekseniz DNS'e (Alan adı sunucusu) ihtiyacınız olacaktır.
  • PostgreSQL (SQL) Server : PostgreSQL, DBMS uyumlu, tüm kaynak kodları verilen, ücretsiz, güvenilir ve güçlü bir veri tabanı yönetim sistemidir.
  • Network Management Workstation : DHCP (dynamic host configuration protocol), SNMP gibi ağ yönetimini kolaylaştıran paketler bu bileşen içinde yeralır.
  • TeX Document Formatting : Doküman üretirken TeX/LaTeX kullanmak isteyen kullanıcılar bu seçeneği işaretlemelidirler. X Window altında herhangi bir ftp adresinden indirilebilecek LyX kelime işleme programı yardımıyla LaTex dökümanları hazırlayabilirsiniz.
  • Emacs : Emacs, Türkiye'de fazla bilinmeyen ve sıkça kullanılmayan bir metin editörüdür. Denemek isteyebilirsiniz.
  • Emacs with X Windows : Emacs'ın X Window altında çalışan sürümü.
  • C Development : C programcılarına yönelik kütüphaneleri ve gerekli belgeleri içerir. C programıyla ilgileniyor ve yazılım geliştirmek istiyorsanız bu seçeneği işaretleyin.
  • Development Libraries : Diğer dillere (Java, Pascal, vb) ve paket programlara ait geliştirme kütüphanelerinin bulunduğu bileşen.
  • C++ Development : C++ programcılığına merak duyuyorsanız bu şıkkı da seçin.
  • X Development : X Window programları geliştirmek için bu bileşen altında bulunan kütüphanelerden edinin.
  • GNOME Development : GNOME pencere yöneticisi ve GTK+ kütüphanesiyle programlama yapacaklar için.
  • Kernel Development : Çekirdek üzerinde değişiklik yapmak isteyen C ustaları için.
  • Extra Documentation : Yukarıdaki paketlerle gelmeyecek tüm belgeler buradadır. Linux Documentation Project kapsamında çıkarılan kitaplar (network administrator's guide, system administrator's guide) ile HOWTO ve FAQ dosyaları buradadır. Türkçenin yanında belli başlı tüm dillere ait geniş bir doküman yelpazesi vardır.
  • Everything : Tüm bileşenlerde yeralan alt paketlerin hepsini kuracaktır.

Bazı paketlerin (örneğin çekirdek ve belli başlı kütüphaneler) mutlaka kurulması gereklidir. Kurulum disketi, bu paketleri çıkartmak istediğiniz zaman izin vermez.

Grup seçimi

Red Hat ile birlikte kurulacak programlar burada seçilir. Yukarıdaki menüde programları oluşturan bileşenleri seçtik. Şimdi de her programı kurup kurmayacağımıza karar verebiliriz.

ENTER yardımıyla paketlerin seçimi yapılabilir. Seçili paketin toplam boyu ve paket hakkındaki ayrıntılı bilgi F1 tuşu yardımıyla görülebilir. Böylece gerekli gereksiz tüm paketlerin sisteme kopyalanması ve disk alanını meşgul etmeleri önlenmiş olur.

Kurulacak tüm paketleri seçtikten sonra diğer menüye geçin. Eğer bir paketin kurulumu diğeri için gerekli ise RPM (Red Hat Package Manager) olayın farkına varır ve sizi uyarır.

     [*] Choose packages to satisfy dependencies

seçeneğinin işaretlenmesi halinde her paketin bağımlı olduğu, ancak kullanıcı tarafından seçilmeyen paketler de sisteme yerleştirilecektir. Örnek olarak gnome paketini seçtiniz, ancak gnome pencere denetleyicisinin çalışması için gerekli olan gtk kütüphanesini yüklemediniz. RPM tüm bağımlılıkları ekrana listeler ve sizi gereklilikleri gözönüne almanız için uyarır. "Ok" derseniz ekranda yeralan tüm paketler kurulacaktır.

Kurulum kaydı sistem kurulduktan ve açıldıktan sonra /tmp/install.log dosyasından ayrıntılı olarak izlenebilir. CD sürücünüzün hızına göre 10 ile 20 dakika arasında sürecek kurulum sırasında, ekranda hangi paketlerin kurulduğu, paketler hakkında kısa bilgi ve ne kadar yer kaplayacağı yazılır. Ayrıca kalan ve kurulacak paket sayısı ile tahmin edilen kurulum süresi belirtilir.

Fare Tipinin Belirlenmesi

Red Hat Linux, bilgisayara bağlı olan fareyi tanıyacak ve sistem açılırken bu farenin çalışabilmesi için gerekli yazılımları yükleyecektir.

Eğer iki tuşlu bir fareniz var ise, 3 tuş öykünümü seçeneğini kullanmak isteyebilirsiniz. Bu seçenek ile eğer farenin iki tuşuna basarsanız fare ortadaki tuşa basılmış davranacaktır. Özellikle X Window altında geçerli ve sıkça kullanılan bir seçenektir.

Fare otomatik olarak tanınamazsa farenin tipini ve hangi seri porta bağlı olduğunu soran bir ekran sizi karşılayacaktır. Buraya gerekli bilgileri yazın ve ENTER tuşuna basın. Red Hat kurduktan sonra fare tipini tekrar değiştirmek isterseniz /usr/sbin/mouseconfig programını çalıştırmalısınız.

Ağ ayarlarının yapılması

Eğer bir ethernet kartınız varsa, ağ ayarlarınızı yapabilirsiniz. Aksi takdirde bu kısmı geçin.

Eğer yerel bir ağ üzerinde çalışıyorsanız (örneğin ethernet ağı) buradaki ayarlamalara ihtiyaç duyacaksınız. Ancak İnternet servis sağlayıcısına bir telefon hattı üzerinden bağlanmayı düşünmeniz halinde bu bölümü geçebilirsiniz. Modem ile bağlanacağınız zaman servis sağlayıcıdan gerekli bilgileri alabilirsiniz.

Red Hat kurulum disketi sistemde bulunan ethernet kartını tanıyarak tipini belirtecektir.

Bazı NE2000 uyumlu kartlarla sorunlar yaşayabilirsiniz ve sistem bunları tanımayabilir. Eğer kartınız PCI ise fazla sorun yaşamadan kartınız tanınacaktır.Eğer ağ kartınız tanınamazsa ekrandaki ağ kartları listesinden size uygun olanı seçin. Bu durumda ağ kartınızın I/O adresini bilmeniz gerekecektir.

Ağ kartınızın ayarlarını belirtmek için I/O adresi yerine kartın I/O numarasını girin ve "Ok" tuşuna basın. Kartınız tanınacak ve bir sonraki menüye geçeceksiniz.

Açılış sırasında makinanın belirli bir IP'si var ise "Static IP Address" seçeneğini girin. Eğer ağda BOOTP ya da DHCP kullanılıyorsa, gerekli parametrelerin girilebilmesi için sistem yöneticisine başvurun.

TCP/IP ayarları menüsünde sistem yöneticisinden alacağınız IP adresi, ağ maskesi, yönlendirici IP numarası ve alan adı sunucusunu girmelisiniz.

"Ok" tuşuna basarak "Configure Network" menüsüne gelin. Eğer tüm IP numaralarını düzgün bir şekilde girmişseniz, makinanızın adı ve alan adı doğru olarak ekrana gelecektir. Menüde ayrıca ikinci (Secondary nameserver) ve üçüncü DNS (Tertiary nameserver) numaralarını da girebilirsiniz. Birinci DNS'in çalışmadığı zamanlarda sırayla ikinci ve üçüncü DNS adreslerine bakılır. Bu adresler sistem yöneticisinden öğrenilebilir.

Zaman dilimi (Configure Timezones)

Türkiye'nin bulunduğu zaman dilimi için "Turkey" seçin. Daha sonra herhangi bir nedenle bulunduğunuz zaman dilimini değiştirmek isterseniz /usr/sbin/timeconfig komutunu çalıştırabilirsiniz.

Açılışta çalıştırılan servisler

Sistem açıldığı zaman hangi servislerin (httpd, named, innd gibi) çalıştırılacağı buradan seçilir. Listeyi aşağıdan yukarıya doğru sürükleyip her servise ayrı ayrı bakın. Eğer bunlar hakkında yeterli bilginiz yoksa F1 tuşu emrinize amade. Daha sonra sistemin açılışında çalıştırılan servisleri değiştirmek ve yeni servisler eklemek için /usr/sbin/ntsysv komutunu çalıştırmalısınız.

Yazıcı ayarlarının yapılması (Configure Printer)

Sisteminize uygun yerel yazıcı seçiminizi yapın. İster yerel ağ üzerinden, isterseniz Red Hat üzerinden yazıcı kullanabilirsiniz.

Dört tür yazıcı tanımlayabilirsiniz:

  • Local : Yazıcınız kendi makinanıza bağlıdır.
  • Remote lpd: Ağ üzerinde yeralan başka bir yazıcıyı kullanmak isteyebilirsiniz.
  • SMB/Windows 95/NT: Ağ üzerindeki bir SMB sunucusu, ya da 95/NT makinası üzerinden çıktı alabilirsiniz.
  • Ağ üzerindeki LAN Manager yazıcıyı kullanabilirsiniz.

Burada sadece yerel yazıcınız olduğunu farzederek işlemleri sürdüreceğiz. Standart yazıcı seçeneklerini ekrandaki menüde görebilirsiniz. Bu bölümde herhangi bir değişikliğe gerek yok, "Ok" ile bir sonraki menüye geçin.

Yazıcı tipi seçiminden sonra, sizden şu bilgilerin girilmesi istenecektir:

  • Name of queue (Kuyruk adı) : Yazıcı kuyruk ismi.
  • Spool directory (Kuyruk dizini) : Yazdırmadan önce, yerel makinede dosyaların nerede tutulacağı.

Bir sonraki menüde Linux tarafından otomatik olarak tanınan yazıcılar ekranda belirtilecektir. İstediğiniz yazıcı modelini seçip sorulara uygun yanıtlar verdikten ve seçimleri onayladıktan sonra bu menüden çıkın.

Bir sonraki ekranlarda sırasıyla yazıcının tipini, kağıt büyüklüğünü (ebatlarını) ve yazıcı çözünürlüğünü listeden seçin.

"Fix stair-stepping of text" seçeneği seçili olarak kalsın. Kağıt boyutu ise, eğer bilindik dosya kağıdı kullanılacaksa a4 olmalıdır.

Renk derinliğini belirlerken (Configure Color Depth menüsünde) renk kalitesi ekranda sıra ile yazılıdır. 3, en düşük renk kalitesi ile yazmanızı sağlarken 32 yardımıyla en kaliteli, ancak en yavaş çıktı alabilirsiniz. Bu bölüm de biterken, karşınıza gelen son menüde yapılan ayarları kontrol edin ve "Ok" tuşuna basın.

Root şifresinin tanımlanması (Root Password)

Bilgisayarda yetkili kullanıcı olarak görev yapacak kişinin (root) şifresinin verilmesi işlemi burada yapılır. Bu şifreyi unutmamak için geçici olarak güvenli bir yere yazabilirsiniz.

Geçici root şifresini sistem açıldıktan sonra değiştirmek için

passwd

komutu kullanılmalıdır. root kullanıcı şifresini girerken ekrana yazılmayacaktır.

Erişim yapılandırılması (Authentication Configuration)

root kullanıcısının şifresinin belirtilmesinin ardından, farklı kimlik denetim yöntemlerinden bir tanesini sisteminiz için belirlemelisiniz.

  • Enable NIS : Ağ üzerindeki bir kaç bilgisayarın aynı şifre ve grup dosyalarını kullanmasını sağlar.
  • NIS Domain : Sistemin hangi NIS alanında çalıştığını belirler.
  • NIS Server : NIS sunucusunun adını girin.
  • Enable Shadow Passwords : Daha güvenli bir sistem için kullanılır. Normalde bu kısmı değiştirmeyin.
  • Enable MD5 Password : 256 karaktere kadar şifre kullanılabilmesini sağlar.

Bu bölümde, eğer sistemde NIS kullanmıyorsanız herhangi bir değişiklik yapmanıza gerek yoktur.

Açılış disketinin yaratılması

Linux'un bir disketten açılmasını da sağlamak istiyorsanız açılış disketi yaratmalısınız. Özellikle sabit diskin MBR kısmına LILO'yu (Linux yükleyici) yerleştirmeyecekseniz bu bölümü es geçmeyin. Sabit disk üzerinde bir sorun olduğu ve Linux'un açılmadığı zamanlarda da açılış disketi yardımıyla sistemi açıp sorunu giderebilirsiniz.

Temiz bir disketi disket sürücüye yerleştirin ve "Ok" tuşuna basın. Sistem, bir açılış disketi yaratacaktır.

LILO kurulumu

LILO, bir sistem önyükleyicidir. Sabit diskin başına yazılır ve makina her açıldığı zaman hangi işletim sisteminin başlatılması gerektiğine karar verir. Bu bölümde LILO'yu MBR'ye kurmak için gerekli adımları atacağız.

"Where do you want to install bootloader?" sorusuna /dev/hda olarak yanıt verin (eğer birinci sabit diske kurulum yapıyorsanız).

Bazı sistemlerde açılış sırasında çekirdeğe özel parametreler yollanması gerekir. Sizin sisteminizde de gerekiyorsa bu parametreleri bir sonraki menüde belirtmeniz gerekmektedir. Genellikle herhangi bir parametre girmenize gerek kalmayacaktır. Bu bölümü "Ok" diyerek geçebilirsiniz.

X Window kurulumu

X Window, Linux'ta grafik arayüzüne verilen isimdir. Kurulum programı bu menüde ekran kartınızı otomatik olarak tanıyacak ve gerekli yazılımı yükleyecektir.

Eğer ekran kartı tanınamaz ise karşınıza bir liste gelir. Bu listeden ekran kartınızı seçin. Eğer kart listede yine yoksa çok büyük ihtimalle XFree86 tarafından desteklenmiyordur.

Monitör seçimi

Listedeki monitörlerden, size en uygun olanını işaretlemeniz gerekiyor. Eğer monitör listede yok ise "Custom" seçeneğini işaretleyin. Yatay tazeleme sıklığı 14 ve 15 inç monitörler için

Non-Interlaced SVGA, 1024x768 @ 60 Hz, 800x600 @ 72 Hz

ve 17 inç monitörler için

Monitor that can do 1280x1024 @ 70 Hz
Monitor that can do 1280x1024 @ 72 Hz

seçilebilir. Düşey tazeleme ise 50-90 ya da 50-100 arasında olur.

"Video Clockchip Setting" yazılı menü karşınıza çıkar ise bu kısmı "No Clockchip Setting" ile geçin. Sonraki menüde ekranın hangi çözünürlükle açılacağı sorulur. Uygun olan çözünürlükleri işaretleyip bu bölümden de ayrılın.

Sırada X Window'un ilk deneme işlemi var. Grafik ekranın açıldığını görürseniz fare yardımıyla "Yes" tuşuna basın. Hemen ardından X Window'un açılışta otomatik olarak çalıştırılıp çalıştırılmayacağı sorulacaktır. Açılışta X Window'un gelmesini istiyorsanız bu bölüme "Yes" cevabı verin.

Sistem kurulumu tamamlanmıştır. Açılışta karşınıza

LILO:

yazısı çıkar. TAB tuşuna basarsanız çalıştırılabilecek işletim sistemlerinin bir listesini görebilirsiniz. ENTER tuşuna basarak öntanımlı sistemi açın.

Bir süre geçtikten sonra, kurulum sırasında yaptığınız seçime göre metin tabanlı ya da X Window tabanlı bir giriş sizi karşılar. Her iki durumda da yapacağınız işlem aynıdır. "login" yazan bölüme "root", yani yetkili kullanıcı adını, "Password" yazan bölüme de kurulum sırasında belirttiğiniz şifrenizi girmelisiniz.

Sisteme giriş yaptıktan sonra bazı komutları deneyebilir ya da X Window'a geçiş yapabilirsiniz. Metin ekranda iken X Window'a geçmek için aşağıdaki komutu yazın:

startx

Kurulumda karşılaşabileceğiniz sorunlar

Aşağıda, kurulumla ilgili belli başlı sorunlar, soru-cevap şeklinde sıralanmıştır.

Kurulum, SIGSEGV(11) ya da SIGSEGV(7) sinyali vererek kesiliyor.

Bu durum, donanım uyumsuzluğuna işarettir. Nadiren de olsa, sıcaklığın da etkisi olabilir. Yapılabilecekler arasında, makinada kurulumu etkilemeyecek tüm cihazları (TV kartı, ses kartı gibi) çıkartmak, RAM'ların yerini değiştirmek, cep (cache) belleği etkisiz hale getirmek var.

Yazıcımı ayarlayamıyorum.

Bu sorun, kurulumu hiç bir şekilde etkilemeyecektir. Sistemi düzgün bir şekilde kurabilir, daha sonra X Window altından kolayca ayarları tekrar yapabilirsiniz.

Kurulum sırasında (herhangi bir yerde) makina kilitleniyor ve devam etmiyor.

Bu sorun, nadiren de olsa bozuk CD'lerde görülebiliyor. Satıcınızla görüşün.

Açılış disketi oluşturamıyorum.

Eğer disketiniz bozuk ise, açılış disketi yaratılamayacak ve sistem hata verecektir. Hem açılış disketini, hem de kurulum sırasında kullanacağınız kurulum disketini oluştururken mutlaka bu disketlerin temiz ve hatadan arındırılmış olmasına dikkat edin. Disketlerin formatlanmış olmasına gerek yoktur.

Ekran kartımı tanımıyor.

Linux, tüm ekran kartlarıyla uyumlu bir işletim sistemi değildir. Sürekli olarak daha fazla sayıda ekran kartına destek veriyor olmasına rağmen, nadiren de olsa ekran kartınızın tanıtılamadığı durumlar ortaya çıkabilir. Bu sorun, kurulumu etkilemeyecektir. Linux'u metin ekrandan da kolayca çalıştırabilirsiniz.

 

 

Ana Sayfa